Podczas Festiwalu Innowacji Społecznych i Technologii „Lokalność” zorganizowanego przez Fundację SOC TECH LAB, który odbył się w październiku 2022 r. we Wrocławiu, jednym z najbardziej praktycznych wystąpień w bloku Technologie Obywatelskie była prezentacja Mateusza Janusza z Politechniki Wrocławskiej. Jego wystąpienie dotyczyło cyfryzacji procesów zarządzania pracami społecznymi – tematu, który zwykle pozostaje na uboczu debaty publicznej, mimo realnego wpływu na codzienne życie wielu ludzi i funkcjonowanie instytucji lokalnych.
Od kary do szansy – charakterystyka prac społecznych
Jak przypomniał M. Janusz, prace społeczne są jedną z alternatywnych form kar, nakładanych najczęściej za wykroczenia. Zamiast izolacji w zakładzie karnym, skazany wykonuje nieodpłatnie pracę na rzecz społeczności lokalnej – w fundacjach, stowarzyszeniach, schroniskach czy instytucjach miejskich. Taka forma kary łączy funkcję resocjalizacyjną i naprawczą z realnym wsparciem dla organizacji trzeciego sektora.
Prace społeczne mają wiele zalet, m.in. pozwalają na uniknięcie kosztownej izolacji, zmniejszają obciążenie systemu penitencjarnego i umożliwiają skazanym utrzymanie więzi rodzinnych i zawodowych. Z drugiej strony, jak zaznacza prelegent, ich realizacja niesie też konkretne trudności: obciążenie administracyjne po stronie organizacji przyjmujących, skomplikowany proces sprawozdawczości, a także brak zintegrowanych narzędzi do komunikacji z kuratorami i sądami.
Technologia w służbie sprawiedliwości naprawczej
Z własnych doświadczeń wolontariackich i pracy w Radzie Osiedla Biskupin-Sępolno-Dąbie-Bartoszowice Mateusz Janusz dostrzegł potrzebę zmiany i zaproponował konkretne rozwiązanie – aplikację cyfrową do zarządzania pracami społecznymi. System, który opracował, ma na celu automatyzację i uproszczenie obiegu informacji między wszystkimi stronami zaangażowanymi w realizację tej formy kary.
Aplikacja pozwala m.in. na:
• ewidencjonowanie danych osób skazanych i ich przydziałów do prac;
• planowanie harmonogramów i przypisywanie konkretnych zadań;
• kontrolę wykonania prac i rejestrowanie godzin;
• generowanie raportów dostępnych dla kuratorów;
• bezpośrednią komunikację i zgłaszanie nieprawidłowości w realizacji wyroku.
Dzięki integracji wielu funkcji i prostemu interfejsowi, aplikacja eliminuje konieczność stosowania tradycyjnych list obecności, papierowych formularzy czy ręcznego zgłaszania informacji do kuratora. Wszystko może być zrealizowane z poziomu komputera lub telefonu, co znacząco zmniejsza biurokrację i zwiększa efektywność.
Nowa jakość zarządzania i resocjalizacji
Cyfrowe narzędzie proponowane przez M. Janusza nie tylko wspiera zarządzanie, ale także podnosi jakość procesu resocjalizacji. Kuratorzy mogą łatwiej śledzić postępy skazanych, reagować na problemy i odpowiednio planować działania naprawcze. Organizacje przyjmujące skazanych zyskują z kolei wygodne narzędzie do kontroli i raportowania wykonanej pracy. Skazani natomiast, większą przejrzystość wymagań i dostęp do informacji o swoim statusie.
„Uproszczenie i ułatwienie tych procesów z pewnością zwiększa aktywność i pomaga pracy” – podsumował Mateusz Janusz. Jego rozwiązanie to przykład lokalnej innowacji, która ma potencjał ogólnopolski. Działając na styku prawa, technologii i społecznego zaangażowania, prezentowana aplikacja wpisuje się w szerszy nurt cyfryzacji usług publicznych oraz wspiera model sprawiedliwości naprawczej zamiast karnej izolacji.
Cyfrowa zmiana z potencjałem skalowania
Festiwal Innowacji Społecznych i Technologii „Lokalność” w Concordia Design Wrocław nieprzypadkowo stał się przestrzenią do prezentacji tego typu projektów. To miejsce, gdzie technologia spotyka lokalność, a cyfrowe narzędzia – realne potrzeby społeczności. Wystąpienie M. Janusza pokazuje, jak oddolna innowacja może wpływać na poprawę funkcjonowania całego systemu i przynosić realne oszczędności, przy jednoczesnym zachowaniu humanistycznego podejścia do sprawiedliwości. W czasach rosnącego obciążenia instytucji publicznych i wymiaru sprawiedliwości, warto przyglądać się takim inicjatywom z większą uwagą.
